Historie

De Jodenvervolging in Soest

In februari 1941 werden Joden in het hele land verplicht om zich te laten registreren. Ook in Soest moesten de Joden zich aanmelden.

Vanaf dat moment vroegen de Duitse bezetters steeds nieuwe lijsten van de in Soest woonachtige Joden. Verhuizingen werden nauwkeurig bijgehouden. Zo was precies bekend waar Joden in de gemeente woonden.

Nadat er al vele maatregelen genomen waren waardoor de Joods inwoners van Soest het leven zuur gemaakt werd, volgden in juli en augustus 1942 de oproepen om zich te melden voor ‘werkverruiming’ in Duitsland.

Holocaust herdenking

De Holocaustherdenking op 31 januari kan vanwege corona niet fysiek plaatsvinden in Soest, maar is wel landelijk via tv te bekijken. Het Comité 4 en 5 mei Soest-Soesterberg deelt daarnaast op zijn website verhalen over Joodse Soesters die zijn weggevoerd.

Luchtvaart museum

Ook in tal van musea wordt uitgebreid aandacht besteed aan de Tweede Wereldoorlog. De periode 1940-1945 komt ook in het Militaire Luchtvaart Museum (MLM) uitgebreid aan bod. In het bijzonder in de Snijdershal herinnert een belangrijk deel van de collectie aan de oorlogshandelingen waarmee ons land sinds mei 1940 werd geconfronteerd.

1940-1945

Soest in de oorlogstijd

Gaarne willen wij stilstaan bij de 5 oorlogsjaren, die ook in de gemeente Soest hun sporen hebben achtergelaten. Velen hebben hun leven verloren. Reeds spoedig na het begin van de oorlog begon in Soest het verzet. In grote lijnen kon men het verzet in Soest samenstellen in de Ondergrondse Dienst (O.D.) en in de Raad van Verzet (R.V.V.) Daarnaast waren er nog verschillende kleine groepjes die individueel verzet pleegden. Allen hadden hetzelfde doel: afbreuk doen een de Nationaal Socialistische overheersing.

1914-1918

Eerste Wereldoorlog

Het is meer dan 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. De oorlog begon op 28 juli 1914 en duurde tot 11 november 1918. Op veel plaatsen in Europa worden er daarom herdenkingen georganiseerd. Nederland is als neutraal land buiten het directe krijgsgebeuren gebleven. Toch zijn er tijdens de Eerste Wereldoorlog veel Nederlandse slachtoffers gevallen.

Officierscasino

Het huidige officierscasino aan de Kampweg vindt zijn oorsprong in de eerste maanden na de Duitse inval van mei 1940. De Soesterbergse vliegheide werd na de capitulatie van het Nederlandse leger in snel tempo getransformeerd tot een Duitse bommenwerperbasis. Al in het eerste bezettingsjaar vertrokken vliegtuigen van de Luftwaffe van Fliegerhorst Soesterberg om doelen in Groot-Brittannië te bombarderen.

1945

Nederlands-Indië

Twee begrippen die de beëindiging van een bezetting door een vreemde macht inhielden in het laatste oorlogsjaar 1945. De bevrijding van de Duitse bezetting vond plaats op 5 mei in Holland. Nederland vierde feest, maar landgenoten in onze toenmalige kolonie Nederlands-Indië zaten nog in de greep van de Japanse bezetting. In de Pacific duurde de oorlog nog voort. Koningin Wilhelmina keerde terug in Nederland, de orde werd hersteld en de wederopbouw werd aangepakt.

De Witte Burchthoeve

Aan de Soesterengweg ligt de wit gepleisterde H-vormige herenboerderij onder rieten zadeldaken. In opdracht van de heer Pas van Groot Oosterland toenmalig bewoner van het naast gelegen kasteel) gebouwd door bouwbedrijf W. van Asch te Soest. De boerderij is ontworpen door architect A. Brouwer uit Soest. Op 15 oktober 1942 werd de eerste steen gelegd door de echtgenote van de opdrachtgever, mevrouw A. Pas van Groot Oosterland - geboren Holthuizen.

Wim van Helden

Ook uit deze regio waren aantal Nederlanders afkomstig die dienst deden in de RAF. Een van hen was Wilhelmus Marcus (roepnaam Wim) van Helden. Voor het uitbreken van de oorlog woonde hij in Baarn.

Oude Kerk

De Oude Kerk, Torenstraat 1. De toren van de Oude Kerk gelegen aan de Torenstraat is in 1480 aan de kerk gebouwd. De toren kreeg in 1506 zijn eerste luidklok Drie wijzerplaten zijn in het begin van de 18e eeuw met het uurwerk geschonken door ene Izaak Inssen. Aan de westzijde was geen wijzerplaat aangebracht, want op de Eng woonden toch geen mensen, en diegenen die op de Eng werkten konden geen klok kijken.

Oude tempel

Langs de rijksweg Utrecht-Amersfoort verrees rond de eeuwwisseling een lintbebouwing van in het algemeen royale landhuizen. Zo werd ook het landhuis De Oude Tempel gebouwd, waarnaar de Oude Tempellaan genoemd is.

Royal Air Force

"Geslagen doch niet verslagen" -- Nederlanders in de RAF tijdens de Tweede Wereldoorlog

De Nederlandse luchtstrijdkrachten namen tijdens de Tweede Wereldoorlog op twee fronten deel aan de strijd: vanuit Australië van waaruit de Marineluchtvaartdienst en de Militaire Luchtvaart van het KNIL het opnamen tegen de Japanse overheerser, en vanuit Groot-Brittannië waar Nederlands personeel was ingedeeld bij de Britse luchtmacht, de Royal Air Force, en de Britse Marineluchtvaartdienst, de Fleet Air Arm.

Oorlogsjournaal Aaltje Butzelaar-Stalenhoef

De aantekeningen geven een beeld van de oorlogsjaren gezien door de ogen van een Soester vrouw van boerenafkomst. Het schriftje is van belang voor de lokale en regionale geschiedenis aangezien meerdere aantekeningen gebeurtenissen in Soest en omgeving betreffen. Voorafgaand aan het oorlogsjournaal volgen eerst nog enkele wetenswaardigheden met betrekking tot Mevrouw Butzelaar en haar familie.

Brief Abraham van Leer

"Ik heb je nu de voornaamste dingen van het heden verteld en wil ter completeering nog iets over mijn ervaringen van de krijgsgevangenschap in telegramstijl mededeelen. Ik heb geen aantekening gehouden van den brief aan Riek en herinner mij niet wat ik verteld heb. Dat noemt men hier 'kamphersens'. Verval ik in herhalingen, dan weet je de oorzaak "